chapter 27

ikalabing tatlo ng april taong 1989

kasabay ng pagpasok ni esma sa kanilang bahay ay ang pagbuhos ng malakas na ulan. "oh...mabuti at hindi ka inabutan ng ulan" ani ng kanyang ina na si nanay mira. " oh nay nandito pala kayo kanina pa po ba kayo" tanong ni esma. " kanina pa.. ito nga't kakatapos ko lang na maglinis ng madumi nyong bahay..(habang kinukuha ang mga pinamili ni esma) nga pala... asan ba yang si arman" tanong ni mira. " omextra po muna dyan sa parolan" sagot ni esma. "extra!!! aba... wag mong sabihing sakin na hanggang ngayon ba naman ay wala paring matinong trabaho yang asawa mo! esmiralda..iha bukas o makalawa baka manganak ka na hanggang ngayon ba naman wala parin kayong naiipon" ani ni mira. " mayron na man po ma... alam nyo naman ang buhay namin dito eh" sagot ni esma. " ang sabihin mo inuuna nyo kase ang nga lintik na bisyo nyo!! kung hindi mag susukal mag iinum o kaya magsha( naputol ang sasabihin)"ma... matagal na naming di ginagawa iyon" singit ni esma. " sana nga...oh sya... aalis na ko.. may mga iniwan ako mga lumang lampin at mga gamit para sa panganganak mo tawagan mo nalang ako pag manganganak kana" ani ni mira matapos iabot ang limang daang piso sa anak at agad na umalis.

mag lalabing isa ng gabi. maingay ang kalampag ng mga bubungan mula sa itaas ng bahay nila esma dahil sa malakas na hangin at ulan dahilan kung bakit hindi sya makatulog..na sinabayan naman ng pag dating ng kanyang lasing na asawa. " san ka ba galing... anong oras na?? basang basa ka pa oh" tanong ni esma matapos bumaba. " dyan lang... (umupo) esma.. pasensya kana kung bakit hanggang ngayon ganito parin ang buhay natin..ganun siguro talaga..wala akong kwenta eh... lasingero, sugarol, adik(yumuko)pero wag kang mag alala gagawa ako ng paraan.. sa oras na manganak ka" wika ni arman bago sya linisan at bihisan at ni esma bago sila natulog.

ikalabing lima ng April taong 1989 alas kwatro ng hapon.. doon ay pinagmamasdan ni anghel ang kanyang ina.. dahil hindi na ito mapakali..ramdam na ni esma ang mananakit ng kanyang katawan at balakang..at dahan dahang pag hilab ng kanyang tyan... oo tama.. malapit na sya lng manganak.

" hindi ba natin sya tutulungan zandro" tanong ni anghel. " wag ka munang makialam sa ngayon anghel" wika ni Zandro. maya maya nga ay biglang dumating si arman. "esma anung nangyayari sayo.. ayos ka pang ba? manganganak ka na ba?" tanong ni arman. " sa palagaya ko.. subrang sakit na kase talaga ng tyan ko.. arman dalhin mo na ako sa ospital" wika ni esma . mula nga doon ay di na nga nag sayang pa ng oras si arman at dali dali nyang dinala si esma sa ospital malapit sa kanila.

mag aalas sinko ng hapon ng marating nila ang ospital " kahit anong oras po ay maari nang manganak ang misis nyo sir.. mas mainan mo na kausapin nyo ang misis nyo na mag lakad lakad.. habang nag li labor pa po sya" wika ang doktor. " sige mo dok salamat po" sagot ni arman bago puntahan ni esma. " pilitin mo raw mag lakad lakad sabi ng doktor mas mainam daw iyon( lumuhod at kinausap ang tiyan ni esma) anak... wag mo papahirapan si mama ha.. sana maging ligtas kayong dalawa.. mahal na mahal kita anak kayo ng mama mo.. at di na ko makapaghintay na makita ka.." wika ni arman. " wag kang mag alala arman kakayanin ko" wika ni esma. bago magabot ng pera si arman. " kunin mo na to.. para kung may kailangan kang bayaran at bilhin may pera.. tinawagan ko narin si mama sa numero ng tiya meling papunta na raw sya" wika ni arman. san naman ito galing ang laking pera nito.. tyaka saan ka pupunta" tanong ni esma. hindi na mahalaga iyon.. ang importante ingatan mo ang sarili mo para maging ligtas kayo ng anak natin.. babalik agad ako.. esma.. kayanin mo ha.. babalik agad ako" wika ni arman bago iwan si esma. " zandro kailangan natin sudan ang papa ko" wika ni anghel bago nila sundan si arman.