Chapter 29

Isang oras ang lumipas mula sa naturang ospital ay tinapat na ng mga doktor si mira na binawian na mg buhay si arman bago pa ito dalhin sa ospital.. ganoo na lamang ang pag kabigla ni mira. At hindi nya alam kung paaano nya ito sasabihin kay esma. " oh.. ma..nanakakain kana ba?? bakit kaya wala pa si arman.. anong oras na" wika ni esma habang napansin na tila tahimik ang kanyang ina habang na mumugto ang mga mata.

" umiiyak po ba kayo ma.. May nangyari po ba" tanong ni esma bago lapitan ng kanyang ina.

"anak makinig kang mabuti...wala na si arman" wika ng mira. "anung wala na.. anong ibig sabihin nyo ma" tanong ni esma. "wala na ang asawa mo patay na si arman. Kanina pag baba ko .. bibili sana ako ng pag kain. Nakita ung ung isang binatiyo na dinala si arman dito.. duguan sya at may saksak sa tiyan. Sabi ng doktor patay na raw si arman bago pa sya dalhin dito nong binatilyo" ano ni mira. " Anong patay ma.. sabi nya babalik daw sya . Babalik si arman... Alam ko gusto nyang makita ang anak nya.. babalik sya ma" wika ni esma. " Alam ko anak mahirap para sayo ang nanyari ito.. pero kailangan mong tanggapin" wika ni mira. "( Umiyak) hindi pupwede ma..kailangan nyang makita ang anak nya..hindi pu pwede ma.. at tyaka sino naman ang maaring gumawa nito sa kanya" wika ni esma. "Kanina naririnig ko ung binatang nag hatid kay arman dito.. papa ang tawag nya kay arman.. pero posibling maging anak ni arman ang binatang iyon.. eh halos ka edad nya lang ung lalaki iyon.. si berto.. sya daw ang pumatay kay arman.. iyon ung sabi nong binata" wika ni mira. " Asan ung sinasabi nyo binata..asan sya" wika ni esma. "Hindi ko rin alam. Nang mga oras na iyon ang tanging gusto ko lang gawin ay madala sa emergency room si arman.. pagkatapos noon hindi ko na sya nakita" wika ni mira. " Hayop na berto na yan mag babayad sya sa ginawa nya kay arman.. mag babayad sya.

nang mga oras na iyon ay di na alam ni esma ang kanyang gagawin.. ang mga tulalang nyang ulirat ay dinala sya sa bulag na mundo, ang kanyang mga luha ay ayaw nang pumatak dahil sa sakit at pangungulila.. ang bigat ng kanyang nararamdaman ay di nya na madala't madama dahil nakatikom man ang kanyang mga labi may isang tanong ang sa kanyang nanantili "bakit"

Isang linggo lamang ang lumipas ay dumating na nga ang araw na kailangan na ngang ihatid nila esma si arman sa huli nito hantungan ang kanyang libing. Bagamat masakit man para kila mira lalo na kay esma ang lahat ng nangyari ay wala naman syang ibang magagawa kong hindi tanggapin na lamang ang lahat ng nangyari.

" Ma makihawakan naman muna si anghel tyaka mauna na muna kayo sa labasan.. gusto ko lang munang mapag isa" wika ni esma bago iabot kay mira si anghel at bago umalis.

" Arman.. mahal ko... Gusto ko munang magpasalamat sa iyo.. siguro marami tayong bagay na nagawa dito sa mundo masama man ito o hindi.. pero tandaan mo kahit ano pa ang nagawa natin hindi ako nagsisi na ginawa ko yun nang kasama ka....hindi ako nagsisi sa anumang buhayan na meron tayo... Arman mahal kita na mahal kita at ipinapangako ko sayo na aalagaan ko ang anak natin si anghel.. mamahalin katulad ng pagmamahal natin sa isat isa" wika ni esma. Nang biglang may lumabas sa kanyang likuran.

" Ma.." wika ni anghel bago lumingon si esma.

" Sino ka.. parang namumukaan kita.( Naalala si anghel sa simnahan) oo tama ikaw ung batang nag bigay saakin ng panyo.. sa quiapo.. tyaka nakita rin kitang kasama ni arman noong niligtas niya ako.. ( nag tataka) sino kaba.. tyaka..bakit mo ko tinatawag na mama..( naalala ung sinabi ni mira. "Kanina naririnig ko ung binatang nag hatid kay arman dito.. papa ang tawag nya kay arman" ) teka.. wag mong sabihing ikaw ung binatang nag hatid kay arman sa ospital... Bakit papa ang tawag mo kay arman" wika ni esma.

" Alam ko pong mahirap paniwalan ang lahat ng sasabihin ko..dahil napakahiram ipaliwanag nito.. pero maniwala po kayo.. hindi po ako nagsisinungaling.. ako po si Jose Anghel.. ako po ang anak nyo.. sa hinaharap.. kinailangan ko lang pong pumunta dito sa nakaraan para mabuo ang aking pagkatao.. lumaki ako na hindi ko man lang kayo nakita ni papa.. si lola lamang ang nagpalaki saakin at ngayon nasa kritikal na kundisyon ang aking katawan sa hinaharap.. kaya nandito ako...alam ko.. mahirap para sa inyo na paniwalan ako.. pero ayos lang po iyon. Ang mahalaga po.. nakita at nakilala ko na kayo ni papa.. ma.. kung alam mo lang kung gaanon ako nananabik na sana dumating ang isang araw na makasama ko kayo ni papa" wika ni anghel habang nag tataka si esma.

" Kaya pala kamukang kamukha mo si ang lolo mo..nararamdaman ko na ikaw ng ang apo ko.. Anghel.. at kong ano man ang ang nagdala sayo dito.. nagpapasalamat kami doon" wika ninl mira bago sya yakapin ni Anghel. " Lola.. kung alam nyo lang kung gaano ko kayo ka mis" wika ni Anghel. " Naguguhan parin ako" wika ni esma ngang biglang lumabas si Zandro na kinagulat nilang lahat. " Tama si mira .. si Anghel at ang anghel na sanggol na iyan ay iisa.. sabihin na nating ako ang tagapamahala ng ALTAENDRA.. kung saan ninyo nilikha si anghel... Malinaw naba.." wika ni Zandro. " Hindi ko man maintindihan..pero bakit parang tumatalon ang puso ko sa saya( tumingin kay Anghel) anak.." wika ni esma bago niyakap si anghel..

Matapos ngang ipaliwanag ni Zandro ang lahat kay mira at esma ay sinabi na nga nito kay Anghel na kailangan na nilang bumalik sa hinaharap dahil nagiging maganda na ang kundisyon ng kanyang iniwang katawan bagay na naintindihan naman nilang lahat..matapos nga iyon ay namaalam na sila ng maayos sa isat isa.. " nga pala esma.. may darating na isang problema sayo.. at isang desisyom ang kailangan mong gawin.. sana pag isipan mong mabuti ang desisyom na iyon.

Wika ni Zandro bago sila umalis.

Ilang araw lamang ang lumipas laging gulat ni esma na masalubong nya si berto sa divisoria

" Esma.. kamusta ka naman" wika ni Berto. " Hayop ka.. pag katapos ng ginawa mo sa asawa ko may lakas ng loob ka pa talaga para mag pakita saakin.. itong tatandaan mo si usumpa ko mabubulok ka sa kulungan" wika ni esma.

" Talaga.. e kung ikaw kaya ang ipakulong ko sa kasong pag nanakaw ng pera.. hmm... Kala mo ba di ko alam na ikaw nag nag nakaw ng pera ko" wika ni berto. " At akala mo rin ba na nakakalimutan kona na munikan mo na akong gahasain" wika ni esma. " Pera ko ang pinauusapan natin dito.. at matagal ko nang pinagdusahan sa kulungan ang kasalanan ko sayo.. ngayon kung hindi mo kayang ibalik ang pera na ninakaw mo saakin"wika ni berto na napahinto. " Ano!! Papatayin Mo ko.. katulad ng ginawa mo sa asawa ko ha" wika ni esma. " Bakit naman kita papatayin... Kung pwede ko naman patayin ang anak mo... Pati ang mama mo" wika ng berto na kinatakot ni esma. " Hayop ka!! Wika ni esma. " Hayop talaga ako..at sinasabi ko sayo gagawin ko talaga iyon...( Hinawakan sa mukha)pero dahil mahal parin kita.. bibigyan kita ng pag kakataong iligtas ang mama mo at anak mo..sumama ka saakin... At dadalhin kita sa lugar kung saan di kana makakabalik pa dito" wika ni berto.. " hindi ako kahit kailan sasama sa isang hayop na katulad mo" wika ni esma. " Wala namang problema esma.. ( bumulong) mamayang alas nwebe ng gabi.. aantayin kita dito.. esma alas nwebe ng gabi..kapag di ka dumating mag paalam kana sa anak at sa nanay mo..... Desisyom mo yan.. esma.. kaya pag isipan mo" wika ni berto bago iwan si esma..

Ng mga sandaling iyon ay naguguluhan na si esma pero ang tanging alam niya lang ng mga oras na iyon ay kailangan niyang iligtas ang kanyang anak at ang kanyang ina.

"Oh esma bat parang bihis ka.. aalis kaba.. at bakit may dala kang bag" tanong ni mira. " Ma..kayo na po munang bahala kay Anghel.. baka matagalan po kase ako . Ah.... May papasukan po kase akong trabaho.. ah.. ayos naman don maganda ang magiging ah...sa..sahod..." ( Umiyak) ma.. mahal na mahal kita at mahal na mahal ko rin ang anak ko.. sana wag mo syang pababayaan( ibinigay ang kwentas) kapag nasa tamang edad na sya mam ibigay mo ito sa kanyan.. at sabihin mo sa kanya na maha na mahal ko sya" wika ni esma bago tumakbo palayo. " Esma!! Esma!!" Sigaw ni mira bago sila iwan ni esma. .

Samantala sa kasalukuyan ay nakita ng nga ni anghel ang magandang kundisyon kanyang katawan. " Zandro.. kamusta na kaya si mama.. ni hindi ko man lang nalaman kong bakit sya nawala o bakit nya ko iniwan" wika ni anghel. "Iniwan ka ng mama mo dahil mahal na mahal ka nya.. ginawa nya iyon para mabuhay ka..

Sinabi sa kanya ni ni berto na kapag hindi nya nabayaran ang pera kinuha ng mama mo sa kanya ay papatayin nya ikaw at ang lola mo katulad ng ginawa nya sa papa mo..

At dahil malaki parin ang mag nanasa ni berto sa mama mo ay pinapili nya ang mama mo..

Na kung sasama ang mama mo kay berto ay hindi nya na gagawin ang tangkang pag patay nya sa inyo. Kaya ayon naglaho nalang na parang bola ang mama mo.. at ang inakala ng lola.mo at ng lahat ng tao sa inyo ay iniwanan kayo ng mama mo para sa ibang lalaki.. " wika ni zandro.. " ganoon pala kami kamahal ni mama.. zandro ibalik mo na ako sa katawan.. kailangan kong hanapin ang mama ko nakikiusap ako" wika ni Anghel. " Aaminin ko.. hindi pa masyadong handa ang katawan mo.. pero kung kailangan na mag sakripesyo ako para sayo anghel gagawin ko.." wika ni Zandro. " Anong ibig mong sabihin Zandro" wika ni Anghel. " Sana kapag nakabalik ka na sa katawan mo sana mag kita ulit tayo. Mga salita ni zandro bago nagliwanag ang lahat..